**Góc nhìn Dược lâm sàng**
Theo điều tra STEPS tại Việt Nam, tỷ lệ tăng huyết áp ở nhóm tuổi 55–64 có thể lên tới 55,26%. Bệnh nhân thường mắc sai lầm trong sử dụng thuốc, làm giảm hiệu quả điều trị và tăng nguy cơ biến chứng. Tài liệu này tổng hợp các sai lầm thường gặp, kèm theo khuyến cáo lâm sàng nhằm giúp Bác sỹ, Dược sỹ và Nhân viên Y tế có thêm công cụ tư vấn và quản lý an toàn hơn.
Các sai lầm thường gặp:
Sai lầm 1: Ngừng thuốc khi thấy huyết áp bình thường
Nhiều bệnh nhân tự ý ngừng thuốc khi thấy chỉ số huyết áp trở về bình thường. Điều này có thể gây hiện tượng rebound - tăng huyết áp đột ngột, thúc đẩy nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Sai lầm 2: Chỉ đánh giá huyết áp tâm thu, bỏ sót huyết áp tâm trương
Đánh giá huyết áp không toàn diện làm bỏ sót tình trạng chưa kiểm soát. Đặc biệt khi hiệu số HA ≤ 20 mmHg, nguy cơ biến chứng tim mạch và đột quỵ gia tăng.
Sai lầm 3: Tự ý dùng thuốc tác dụng nhanh (Captopril hoặc Nifedipine ngậm dưới lưỡi)
Việc tự ý này có thể làm tụt huyết áp đột ngột, gây truỵ tim mạch. Việc xử trí tăng huyết áp cấp cần có chỉ định và giám sát của bác sỹ
Sai lầm 4: Dùng thuốc của người khác
Mỗi bệnh nhân có yếu tố nền khác nhau (tuổi, giới, bệnh thận/gan, bệnh kèm theo). Dùng thuốc không phù hợp có thể dẫn đến chống chỉ định nguy hiểm hoặc không có đáp ứng điều trị.
Sai lầm 5: Tự ý phối hợp thuốc
Ví dụ: Phối hợp nhóm ACEI + nhóm ARB /Aliskiren → Tăng nguy cơ suy thận, tăng kali máu, mà không mang lại lợi ích bổ sung trong kiểm soát tim mạch.
Sai lầm 6: Không tái khám định kỳ
Bỏ tái khám khiến không phát hiện được biến chứng gan thận hoặc giảm đáp ứng thuốc. Điều trị tăng huyết áp thường kéo dài suốt đời, cần theo dõi định kỳ.
Sai lầm 7: Bỏ qua tương tác thuốc và thực phẩm
Một số thuốc hoặc thực phẩm có thể làm mất hiệu quả hoặc tăng nguy cơ, ví dụ thuốc giảm đau NSAID, pseudoephedrine, dược liệu cam thảo, bưởi chùm khi phối hợp với nhóm thuốc CCB.
Sai lầm 8: Đo huyết áp sai kỹ thuật
Lỗi thường gặp: Đặt băng quấn không đúng, tay không ngang tim, tư thế sai, vừa vận động mạnh, vừa dùng cà phê/rượu bia/trà trước khi đo… dẫn đến kết quả sai lệch và điều chỉnh thuốc không chính xác.
Tóm lại: Sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp sai cách có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Người bệnh cần tuân thủ phác đồ, tái khám định kỳ, đo huyết áp đúng kỹ thuật và luôn tham khảo ý kiến Bác sỹ hoặc Dược sỹ trước khi thay đổi thuốc. Điều này giúp kiểm soát huyết áp an toàn và phòng ngừa biến chứng tim mạch và các biến chứng khác.
Người viết nội dung: Dược sỹ Đại học Huỳnh Kim Thoa
