Hệ lụy của việc sử dụng thuốc giảm cân - đánh đổi giữa
sức khỏe và vẻ đẹp
Ông bà có câu” nhất dáng nhì da” cho thấy tầm quan trọng của vóc dáng đối với vẻ đẹp ngoại hình của một người, chính vì vậy mà nhiều nguời đổ xô đi tìm các biện pháp giảm cân để có một thân hình hoàn hảo, trong đó việc sử dụng thuốc giảm cân là phổ biến nhất vì dễ dàng và không mất nhiều sức lực. Tuy nhiên việc tiếp cận không dựa trên khoa học không những không đem lại hiệu quả giảm cân mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe của chính mình, tiền mất tật mang.
I. NHỮNG LẦM TƯỞNG VỀ GIẢM CÂN
Giảm cân và giảm mỡ là như nhau
Cân nặng bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như kích cỡ bộ xương, tỷ lệ cơ bắp và mỡ, hàm lượng nước, chất thải trong đường ruột.
Bản chất của việc giảm cân để có được vóc dáng thon gọn và sức khỏe là loại bỏ lượng mỡ THỪA của cơ thể, các biện pháp giảm cân cấp tốc như nhịn ăn, uống thuốc giảm cân…có thể khiến bạn mất chất dinh dưỡng, nước cũng như lượng cơ bắp chứ không phải giảm mỡ thừa
Thuốc giảm cân có thể giảm béo được
Không có thuốc giảm cân nào có thể hoàn tòan giảm cân được mà không kết hợp với chế độ ăn uống và luyện tập thể lực kèm theo để đạt được kết quả tốt nhất. Sau khi ngưng thuốc, hiệu quả giảm cân không thể được duy trì
Giảm cân là loại bỏ hoàn toàn chất béo ra khỏi cơ thể
Chất béo là thành phần không thể thiếu cấu tạo nên tế bào, nhất là tế bào thần kinh và các hoocmon quan trọng khác, đồng thời còn là dung môi hòa tan của các vitamin tan trong dầu đóng vai trò quan trọng cho cơ thể như vitamin A, D, E, K. Vì vậy việc cắt giảm hoàn toàn có thể gây nên những tác động xấu đối với sức khỏe.
II. CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THUỐC GIẢM CÂN - TÁC HẠI CỦA VIỆC SỬ DỤNG KHÔNG ĐÚNG CÁCH
Các loại thuốc giảm cân đều hoạt động bằng cách tác động trực tiếp vào hệ tiêu hóa và những bộ phận có liên quan để giảm sự hấp thu các chất dinh dưỡng và gây cảm giác không muốn ăn cho người sử dụng, do đó sẽ làm giảm lượng calo đưa vào trong cơ thể và làm giảm cân
Có thể chia thuốc giảm cân thành 3 loại chính
1. Thuốc làm đầy ống tiêu hóa
Chứa các chất như sterculia, methylcellulose… Các chất này không được hấp thụ vào máu mà chỉ nằm trong lòng ruột, hút nước, gây trương nở và làm đầy bụng khiến người dùng thuốc không có cảm giác đói.
Thuốc có thể gây tác dụng phụ như đầy hơi chướng bụng, lạm dụng quá mức có thể gây tắc ruột
2. Thuốc tăng cường chuyển hóa chất béo trong cơ thể
Chứa nội tiết tố tuyến giáp Thyroxin, một chất có khả năng gia tăng chuyển hóa các chất béo ở tế bào, từ đó giảm đi lượng mỡ trong cơ thể. Tuy nhiên thuốc chỉ có tác dụng với béo phì do bệnh lý rối loạn hoạt động của tuyến giáp gây thiếu thyroxin ( thiểu năng giáp trạng )
Sử dụng không đúng chỉ định không những không thể giảm cân mà còn gây tác hại nghiêm trọng lên tim cũng như ức chế chức năng tuyến giáp gây bướu cổ, và hàng loạt các bệnh lý liên quan đến chuyển hóa khác kéo theo
3. Thuốc gây chán ăn
Đó là các thuốc chứa amphetamin hoặc các dẫn chất tương tự amphetamin: benzedrine, phenamin, mirapront N, didrex, anorex, tepanil, adifax, các chất này có tác dụng kích thích thần kinh trung ương gây hưng phấn, mất ngủ, mất cảm giác đói và không muốn ăn
Thuốc gây nhiều tác dụng phụ nguy hiểm lên cả tim mạch lẫn tâm thần kinh và có thể dẫn đến gây nghiện. Khi không sử dụng nữa, người bệnh dễ có tâm trạng chán nản, những người có bệnh lý tim mạch sử dụng các thuốc này dễ dẫn đến nguy cơ bị suy tim và đột tử
Bên cạnh đó còn có một số thuốc tác động lên việc làm giảm hấp thu chất béo vào cơ thể bằng việc ức chế men lipase như Orrlistad, thải mỡ thừa ra ngoài qua đường tiêu hóa, vì vậy tác dụng không mong muốn hay gặp khi sử dụng thuốc là đi tiêu lỏng hơn và chất thải có mỡ, đồng thời có làm giảm hấp thu một số vitamin quan trọng tan trong dầu như A, D, E, K
Các thuốc giảm cân kê đơn ở trên cần được dùng theo chỉ định và theo dõi nhân viên y tế, sau khi đã cân nhắc các yếu tố nguy cơ, cá thể hóa đối tượng và bệnh lý nền kèm theo. Việc tự ý sử dụng không đúng cách không những không mang lại một cơ thể cân đối mà còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của người sử dụng
Các sản phẩm hỗ trợ giảm cân dưới dạng kẹo, trà, viên nhai không rõ nguồn gốc trên thị trường được quảng cáo giảm cân thần tốc chủ yếu chứa lợi tiểu hoặc chất nhuận tràng gây mất nước của cơ thể. Đây là nhóm thường gây cảm giác khát nước, khô cổ do làm đi tiêu, tiểu nhiều lần trong ngày
Hơn 70% khối lượng của cơ thể là nước, vì vậy việc gây mất nước mạnh sẽ làm sụt giảm khối lượng cơ thể nhanh nhưng không gây giảm mỡ sẽ gây ra tình trạng rối loạn điện giải khiến cơ thể suy kiệt, giảm chức năng loại bỏ độc tố, mất nước nặng có thể dẫn đến sốc giảm thể tích tuần hoàn, suy thận, trụy tim mạch và tử vong
Không chỉ ảnh hưởng đến gan thận, tim mạch, hệ tiêu hóa và tâm thần kinh, thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc, xuất xứ, thành phần còn gây ra những tác dụng phụ sau:
- Ngứa ngáy, viêm da, vàng da do dị ứng do tăng gánh nặng chuyển hóa lên gan
- DNP hay 2,4-Dinitrophenol trong thuốc giảm cân gây đục thủy tinh thể, giảm thị lực và không phân biệt được sáng tối, nghiêm trọng hơn là có khả năng gây ung thư.
III. GIẢM CÂN KHOA HỌC LÀ NHƯ THẾ NÀO?
Không có thuốc giảm cân nào có khả năng giảm cân thần tốc mà không ảnh hưởng đến sức khỏe. Một biện pháp giảm cân khoa học phải tác động trực tiếp vào việc chuyển hóa, phân giải mỡ trắng
Quá trình giảm cân là quá trình cần nhiều thời gian và sự phối hợp của nhiều biện pháp hỗ trợ để có thể đem lại kết quả cao và an toàn
Thực tế nếu cân nặng của bạn không rơi vào trường hợp bị thừa cân, béo phì và có bệnh lý nền liên quan đến rối loạn về chuyển hóa, tim mạch thì bạn có thể không cần phải sử dụng thuốc giảm cân mà có thể áp dụng các biện pháp sau để cải thiện vóc dáng
- Giảm lượng calo ăn vào trong từng bữa ăn
Giảm lượng calo tiêu thụ trong mỗi bữa ăn là nguyên tắc cơ bản của giảm cân, ví dụ nếu bạn giảm lượng calo hàng ngày tới mức 100 kcal, bạn có thể giảm 2-4 ký trong khoảng 5 tuần. Cắt giảm đường và tinh bột trong khẩu phần ăn hàng ngày
- Thay đổi chế độ ăn và kết cấu bữa ăn
Ăn kiêng sai cách có thể dẫn tới suy giảm thể chất trầm trọng. Trong quá trình thực hiện chế độ giảm cân cần chú ý đến thay đổi chế độ và chất lượng bữa ăn, không phải chỉ dừng lại ở việc giảm số lượng thức ăn. Tăng cường đạm, rau củ, trái cây giúp tăng cường trao đổi chất, đốt cháy năng lượng, đồng thời cung cấp chất xơ có lợi cho đường tiêu hóa
hạn chế và thay cac nguồn chất béo xấu từ mỡ, nội tạng động vật sang nguồn chất béo tốt hơn từ cá biển sâu ( cá hồi, cá thu, cá trích ), dầu thực vật ( dầu oliu, dầu dừa, dầu quả bơ )
- Kiên trì với hình thức tập luyện thể thao
Lời khuyên tối ưu nhất là bạn cần tập thể dục ít nhất 3-5 lần trên tuần, việc này có thể thúc đẩy quá trình trao đổi chất, tăng tốc độ lưu thông máu, do đó tăng tốc độ tiêu hao mỡ, giảm trọng lượng mỡ thừa
Thời gian cho mỗi lần tập nên đạt tối thiểu 30 phút, vì 20 phút đầu tiên sẽ là quá trình tiêu hao đường trong cơ thể, 20 phút tiếp theo mới tiêu hao, đốt cháy lượng mỡ thừa trong cơ thể
- Thường xuyên theo dõi và đánh giá chỉ số cân nặng của bản thân để có thể điều chỉnh lượng calo cũng như có chế độ luyện tập phù hợp, tránh để rơi vào tình trạng thiếu cân, suy dinh dưỡng
- Đã có nhiều cuộc nghiên cứu cho thấy một số sản phẩm hỗ trợ chiết xuất từ thiên nhiên như trà xanh, cà phê, bột tảo bẹ, bột hạt nho hoặc bột giấm táo là các thành phần thay thế an toàn và có thể hỗ trợ quá trình chuyển hoá mỡ của cơ thể. Tuy nhiên, người dùng cần đọc kỹ thành phần cũng như xuất xứ của sản phẩm, không mua các sản phẩm trôi nổi trên thị trường không rõ nguồn gốc được quảng cáo dưới hình thức giảm cân thần tốc mà không gây hại cho cơ thể.
