FAQ – TỰ Ý DÙNG THUỐC KHI CHƯA CÓ CHỈ ĐỊNH CỦA BÁC SỸ
Tiếp tục câu chuyện thường gặp về “tự ý dùng thuốc”? Hôm nay hãy cùng Golden Mouse phân tích để cùng xây dựng Cộng đồng sống lâu - khoẻ - vui. Như vậy, để bắt đầu cho việc phần phân tích, Chúng ta cùng đặt giả định vì sao nhiều người tự ý dùng thuốc? Xét tâm lý chung của Cộng động thì một vài lý do thúc đẩy cho việc tự ý dùng thuốc có thể liệt kê như sau:
- Do tin vào kinh nghiệm cá nhân hoặc người quen.
- Từng dùng thuốc trước đó và nghĩ có thể áp dụng lại.
- Ngại đi khám hoặc muốn tiết kiệm chi phí và thời gian.
- Tin vào quảng cáo, thông tin trên mạng xã hội thiếu kiểm chứng.
Thuốc là yếu tố giúp chữa bệnh nhưng tất cả mọi thứ trong cuộc đều có hai mặt của nó, như bài viết về “NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ THUỐC NAM: TỪ LỢI ÍCH ĐẾN RỦI RO” của Golen Mouse từng đề cập thì tương tự như vậy, việc tự ý sử dụng thuốc sẽ có thể dẫn đến những nguy cơ sau:
- Sai thuốc, sai bệnh: Có thể làm che lấp triệu chứng thật, chậm trễ chẩn đoán bệnh nguy hiểm hoặc chống chỉ định nguy hiểm trên từng đối tượng sử dụng cụ thể.
- Tác dụng phụ và tương tác thuốc: Nguy cơ ngộ độc gan, thận, rối loạn huyết áp, xuất huyết tiêu hoá…
- Kháng thuốc: Đặc biệt nguy hiểm khi tự dùng kháng sinh (kháng khuẩn, kháng nấm, kháng virus).
- Lãng phí chi phí: Vừa không hiệu quả, vừa có thể phát sinh biến chứng.
Những thuốc thường bị lạm dụng là những thuốc điều trị xoay quanh các bệnh lý thường gặp ví dụ như:
- Kháng sinh (uống vài ngày thấy “đỡ” rồi ngưng hoặc dùng khi chỉ cảm lạnh, cảm cúm).
- Thuốc giảm đau, hạ sốt (paracetamol, NSAIDs).
- Corticoid (uống hoặc bôi, dễ gây viêm loét dạ dày tá tràng, loãng xương, suy tuyến thượng thận,…v…v).
- Thuốc ngủ, an thần.
- Thuốc nhỏ mắt, thuốc ho, thuốc xịt mũi.
Đã nhắc đến THUỐC, để vừa hiệu quả vừa an toàn thì đều cần có hướng dẫn chính xác từ người có chuyên môn là Dược sỹ, ở góc cạnh người bệnh thì việc lưu ý một cách giản đơn cho việc phân định “khi nào cần chỉ định của Bác sỹ?”, chính là:
- Trên hộp thuốc có dòng chữ “Thuốc kê đơn – Prescription only medicine (Rx)” => điểm tham khảo đáng lưu ý.
- Thuốc có nguy cơ tác dụng phụ cao hoặc gây đề kháng cộng đồng, cần theo dõi (kháng sinh, tim mạch - huyết áp, thần kinh, nội tiết).
- Thuốc phải theo dõi liều, xét nghiệm máu, chức năng gan thận.
Câu hỏi đặt ra là: Người bệnh cần làm gì khi có triệu chứng?
- Không tự mua thuốc dựa trên kinh nghiệm hoặc quảng cáo.
- Tới khám Bác sỹ tại các cơ sở khám chữa bệnh có uy tín có giấy phép hợp pháp để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân.
- Có thể trao đổi với Dược sỹ lâm sàng tại nhà thuốc để được hướng dẫn bước đầu.
Lời khuyên từ Chuyên gia Dược lâm sàng của Golden Mouse là:
- Luôn tham khảo ý kiến Bác sỹ/Dược sỹ trước khi dùng thuốc mới.
- Không chia sẻ đơn thuốc cá nhân cho người khác, vì mỗi người có bệnh lý và yếu tố nền khác nhau.
- Tuân thủ liều và thời gian điều trị, không ngưng thuốc sớm khi thấy triệu chứng đã thuyên giảm.
- Giữ danh sách thuốc đang dùng (bao gồm cả thực phẩm chức năng) để Dược sỹ/ Bác sỹ kiểm tra tương tác.
- Hãy đến cơ sở khám chữa bệnh để được kê đơn hợp lệ với các thuốc cần được kê đơn thuốc để điều trị.
Thông điệp mà Golden Mouse muốn gửi gắm: Thuốc không đúng – Bệnh thêm nặng. Hãy để Bác sỹ và Dược sỹ đồng hành cùng bạn trong điều trị an toàn, hiệu quả bảo vệ sức khoẻ của bản thân.
Người viết nội dung: Dược sỹ Đại học Huỳnh Kim Thoa
