THÓI QUEN ĂN CHUNG VÀ NGUY CƠ MẮC HP

I. Giới thiệu:

Thói quen ăn uống chung, như gắp thức ăn cho nhau, thường được xem là một phần quan trọng của văn hóa ẩm thực, tuy nhiên, ít ai biết rằng nó có thể là cánh cửa mở ra cho vi khuẩn Helicobacter Pylori (HP) - một nguyên nhân gây ra nhiều vấn đề sức khỏe phổ biến liên quan đến viêm loét dạ dày tá tràng, hoặc thậm chí có thể làm tăng nguy cơ dẫn đến ung thư dạ dày

II. Vi khuẩn HP và cách lây nhiễm:

Vi khuẩn HP có tên đầy đủ là Helicobacter Pylori, chúng sinh sống và phát triển trong môi trường acid dạ dày đậm đặc của con người nhờ tiết ra enzym urease để điều chỉnh độ pH của môi trường xung quanh. Có khoảng 200 chủng vi khuẩn HP, nhưng chỉ có vài loại có khả năng gây viêm loét dạ dày.

Hp lây nhiễm qua 3 con đường

• Đường miệng - miệng:

Khuẩn HP tồn tại trên niêm mạc dạ dày, nước bọt, khoang miệng và mảng bám trên răng của người bệnh. Đường lây truyền chủ yếu của chúng là qua tiếp xúc nước bọt hay dịch tiết tiêu hóa hoặc dùng chung vật dụng vệ sinh răng miệng, bát, đũa, hôn trực tiếp, Do đó, khi trong gia đình có người nhiễm HP thì những thành viên còn lại có nguy cơ bị lây nhiễm rất cao.

• Phân - miệng:

Phân người bệnh chứa vi khuẩn HP. Thực phẩm có thể nhiễm khuẩn nếu tiếp xúc với các con vật trung gian (như ruồi, gián, chuột…) hoặc tay người (do không rửa tay sau khi đi vệ sinh). Những thực phẩm này không được làm sạch, nấu chín sẽ khiến người ăn phải nhiễm vi khuẩn HP.

Ngoài ra, phân người bệnh có vi khuẩn HP bị đào thải xuống sông, hồ có thể làm nhiễm khuẩn nguồn nước. Từ đó bệnh lây lan rộng trong cộng đồng.

III. Ảnh hưởng của vi khuẩn hp đối với sức khỏe dạ dày:

80% dân số Việt Nam nhiễm HP, tuy nhiên không phải tất cả các trường hợp nhiễm đều có triệu chứng, biến chứng cũng như cần điều trị. Chỉ có khoảng 10-20% có khả năng loét dạ dày tá tràng và chỉ 1-2 % có khả năng bị ung thư dạ dày

• Viêm cấp tính niêm mạc dạ dày: Đầy bụng buồn nôn chán ăn, nội soi cho thấy hình ảnh viêm niêm mạc một phần hoặc toàn bộ dạ dày
• Viêm mạn tính niêm mạc dạ dày: Sau giai đoạn viêm cấp có hoặc không có triệu chứng, lâu dài sẽ gây viêm mạn tính với biểu hiện viêm teo chủ yếu vùng hạ vị (bài tiết acid tại dạ dày tăng hoặc bình thường), nếu viêm nặng có thể dẫn tới teo toàn bộ niêm mạc dạ dày (giảm tiết acid) có thể dẫn đến viêm loét hoặc ung thư dạ dày
• Loét dạ dày tá tràng: loét dạ dày tá tràng là khi ổ loét có kích thước từ 0,5 cm trở lên. Loét dạ dày tá tràng hay gây biến chứng chảy máu, chảy máu có thể xuất hiện tái phát nhiều lần. Điều trị diệt H.P giúp ngăn ngừa được loét dạ dày tá tràng tái phát và chảy máu tái phát. Loét dạ dày tá tràng có thể gây thủng dạ dày tá tràng, việc điều trị chỉ cần phẫu thuật để khâu lại lỗ thủng, ngày nay không cần cắt dạ dày để điều trị. Loét dạ dày vùng lỗ môn vị hoặc hành tá tràng có thể gây hẹp đường xuống dẫn tới biểu hiện nôn và không ăn được
• Ung thư dạ dày: Nhiễm vi khuẩn H.P gây ra tình trạng viêm mạn tính tại niêm mạc dạ dày.Viêm mạn tính lâu ngày làm giảm và mất các tuyến bình thường của dạ dày thay thế vào đó là tổ chức xơ hay còn gọi là viêm teo, niêm mạc bình thường được thay thế bằng biểu mô niêm mạc ruột hay còn gọi là dị sản ruột. Chính tình trạng viêm teo mạn tính nặng và dị sản ruột dẫn tới xuất hiện ung thư dạ dày
• U lympho B lớp niêm mạc dạ dày
• Chứng khó tiêu chức năng

Mối liên quan giữa vi khuẩn HP và các vấn đề sức khỏe dạ dày là không thể phủ nhận. Từ viêm dạ dày mạn tính đến loét dạ dày tá tràng và thậm chí là ung thư dạ dày, vi khuẩn HP đóng một vai trò lớn trong sự phát triển của những bệnh lý này. Đáng chú ý, hơn 70% bệnh nhân mắc bệnh ung thư dạ dày được chẩn đoán có mức độ nhiễm vi khuẩn HP (+), làm tăng sự cần thiết của việc hiểu rõ và chủ động phòng tránh.

IV. Phương pháp kiểm tra và chẩn đoán vi khuẩn HP:

Vấn đề lớn trong chẩn đoán vi khuẩn HP là các triệu chứng thường không rõ ràng, điều này khiến quá trình phát hiện trở nên khó khăn. Các phương pháp chẩn đoán như nội soi, xét nghiệm hơi thở, xét nghiệm phân và xét nghiệm máu giúp xác định chính xác và nhanh chóng. Những phương pháp này cũng mang lại cơ hội để xem xét sâu sắc về tình trạng sức khỏe của dạ dày và tìm hiểu về vi khuẩn này.

V. Biện pháp giảm thiểu nguy cơ mắc vi khuẩn HP:

Chế độ ăn uống và lối sống đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn HP. Thói quen ăn uống hợp vệ sinh, giảm stress, và tạo môi trường không thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn đều là những biện pháp quan trọng. Đặc biệt, việc tránh thói quen chung bát chấm, gắp thức ăn cho nhau, và không nhai mớm cơm cũng là những bước quan trọng để giảm nguy cơ lây nhiễm.

VI. Kiểm tra định kỳ và tầm soát HP:

Kiểm tra định kỳ không chỉ là một biện pháp đề phòng mà còn là cơ hội để phát hiện sớm và can thiệp khi cần thiết. Đối với những người trên 40 tuổi, kiểm tra định kỳ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, đặc biệt nếu có những dấu hiệu về đường tiêu hóa. Thăm bác sĩ chuyên khoa để tầm soát HP là một bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe dạ dày.

VII. Tổng kết:

Trong cuộc sống hằng ngày, ít người biết đến nguy cơ tiềm ẩn từ thói quen ăn uống chung và ảnh hưởng đến sức khỏe dạ dày từ vi khuẩn HP. Việc hiểu rõ về cơ chế lây nhiễm, triệu chứng, và biện pháp phòng tránh không chỉ là quan trọng cho sức khỏe cá nhân mà còn là hành động tích cực để đối phó với vấn đề lớn đang đe dọa sức khỏe cộng đồng. Hãy chú ý và hành động từng bước để bảo vệ sức khỏe dạ dày và làm cho thói quen ăn uống chung trở nên an toàn hơn.