Trước tình hình dịch ngày càng diễn biến phức tạp với số ca nhiễm tăng lên mỗi ngày, để giảm tải gánh nặng về y tế cũng như đảm bảo chăm sóc sức khỏe của người bệnh, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đã ban hành “Hướng dẫn triển khai chăm sóc và theo dõi sức khỏe đối với người mắc Covid-19 tại nhà”.
I. TẠI SAO NÊN CÁCH LY F0 TẠI NHÀ?
Nhằm tránh tình trạng quá tải người mắc COVID-19 (F0) tại các cơ sở khám chữa bệnh, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc và điều trị và tạo tâm lý thoải mái cho F0 mau hồi phục sức khỏe, Sở Y tế vừa ban hành “Hướng dẫn triển khai"
II. TRƯỜNG HỢP F0 NÀO CẦN CÁCH LY TẠI NHÀ?
Theo đó, sẽ có 2 trường hợp F0 được chăm sóc và theo dõi sức khỏe tại nhà.
+Trường hợp 1 là những F0 không triệu chứng lâm sàng đang chăm sóc, điều trị tại các cơ sở y tế đủ điều kiện xuất viện vào ngày thứ 07 được tiếp tục theo dõi, giám sát y tế tại nhà, nơi lưu trú trong 14 ngày tiếp tục.
+Trường hợp 2 là những F0 mới được phát hiện tại cộng đồng, không triệu chứng lâm sàng, không yếu tố nguy cơ (không có bệnh nền hoặc có bệnh nền đã điều trị ổn định, không béo phì) thì được cách ly tại nhà trong 14 ngày.
Trên thực tế, nguồn nhân lực và cơ sở vật chất chăm sóc y tế đang thiếu hụt trầm trọng, việc người bệnh có thể chăm sóc tại nhà là điều vô cùng hữu ích cho cá nhân người bệnh và cho cộng đồng.
III. CẦN ĐÁP ỨNG ĐIỀU KIỆN GÌ KHI CÁCH LY TẠI NHÀ?
Về điều kiện cách ly tại nhà, Sở Y tế hướng dẫn phải có phòng riêng dành cho người mắc COVID-19, có cửa sổ thông thoáng, có nhà vệ sinh riêng, có số điện thoại riêng, có sẵn số điện thoại của cơ sở y tế, số điện thoại của tổ phản ứng nhanh quận, huyện để liên hệ khi cần thiết.
Song song với đó, cần có bàn hoặc ghế cá nhân đặt trước cửa phòng cách ly để nhận thức ăn và các vật dụng cá nhân cần thiết, có thùng rác cá nhân có nắp và túi rác đi kèm.
Có sẵn dung dịch khử khuẩn tay và bề mặt, nước súc họng hoặc nước muối sinh lý (0,9%), khẩu trang y tế, nhiệt kế; có một số loại thuốc thiết yếu gồm thuốc hạ sốt, thuốc nâng cao thể trạng như các loại vitamin, chất dinh dưỡng vi lượng, các thuốc y học cổ truyền.
IV. CÁCH CHĂM SÓC, THEO DÕI NGƯỜI BỆNH NHƯ THẾ NÀO
Sở Y tế cũng đưa ra những hướng dẫn dành cho người mắc COVID-19 khi cách ly tại nhà. Cụ thể, người mắc COVID-19 cần mang khẩu trang thường xuyên, trừ khi ăn uống, vệ sinh cá nhân.
1. Thay khẩu trang hai lần một ngày, khử khuẩn bằng cồn trước khi loại bỏ khẩu trang. Thường xuyên khử khuẩn tay, các vật dụng và bề mặt tiếp xúc như mặt bàn, tay nắm cửa, bồn cầu, lavabo ...
2. Đo thân nhiệt tối thiểu hai lần mỗi ngày, hoặc khi cảm thấy có dấu hiệu sốt. Khai báo y tế mỗi ngày ít nhất 1 lần qua ứng dụng "Khai báo y tế điện tử".
Cùng với đó, thực hiện đầy đủ các bước chăm sóc cụ thể 3-4 lần 1 ngày:
- Xịt sát trùng mũi;
- Súc họng bằng thuốc hoặc nước muối sinh lý;
- Tập thể dục tại chỗ, tập thở 15 phút (hít chậm sâu 6 giây và thở từ từ, thở hết khí 6 giây);
- Ăn uống đa dạng, đầy đủ chất dinh dưỡng, ngủ đủ giấc;
- Bổ sung Vitamin, vi lượng, thành phần tăng đề kháng theo liều lượng Nhân viên y tế hướng dẫn;
- Uống nước nhiều giữ ẩm đường hô hấp trên.
Khi xuất hiện các triệu chứng: Sốt, đau họng, buồn nôn, tiêu chảy…sử dụng thuốc theo hướng dẫn của Nhân viên y tế.
3. Sử dụng thuốc hạ sốt, giảm đau tùy theo cân nặng:
- Người lớn: Paracetamol 500m/lần, chỉ uống khi sốt hoặc đau đầu, đau cơ, giữa các viên được lặp lại cách nhau ít nhất 4 tiếng, một ngày tối đa 4 viên.
- Trẻ em: 10-15mg/kg/ lần, giữa các lần cách nhau tối thiểu 6 tiếng, không vượt quá 60mg/kg/ngày.
“Tylenol”, “Efferalgan” là những biệt dược chứa thành phần là paracetamol như đã nêu như trên, và thuốc chỉ có tác dụng hỗ trợ giảm triệu chứng, hoàn toàn không có tác dụng điều trị như một số nguồn tin đồn thổi trên mạng, việc sử dụng liều cao trong thời gian dài dễ dấn đến nguy cơ ngộ độc tổn thương gan cấp có thể dẫn đến tử vong.
4. Sử dụng oresol để bù nước và điện giải nếu tiêu chảy, nôn, sốt. Khi xuất hiện triệu chứng đau họng, ho thì sử dụng thuốc giảm đau, thuốc ho từ dược liệu đặc biệt là mật ong pha với chanh, gừng có thể giảm ho, sát khuẩn hô hấp khá hiệu quả, súc miệng, khò họng với nước muối đẳng trương NaCl 0.9%, không sử dụng nước muối ưu trương với suy nghĩ sẽ tăng tác dụng diệt khuẩn vì nồng độ cao sẽ gây tổn thương thêm tế bào niêm mạc mũi họng, dễ gây loét, tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus, nấm tấn công đường hô hấp.
***Hiện nay xuất hiện nhiều toa thuốc tự ý mua “dexmamethason” hoặc "medrol 16" và “xarelto (rivaroxaban) vì đây là 2 thuốc nằm trong phác đồ điều trị nhiễm covid-19 của Bộ Y tế. Dexamethason là một corticoid có tác dụng trong việc làm giảm cơn bão cytokin-Khi cơ thể kích hoạt toàn bộ hệ thống miễn dịch đáp ứng quá mức với tác nhân gây nhiễm trùng làm tổn thương tim, phổi, mạch máu, thần kinh. Corticoid cho thấy làm giảm triệu chứng cũng như tỉ lệ tử vong ở bệnh nhân nhiễm covid 19, đặc biệt là bệnh nhân phải thở máy hoặc thở oxy. Trong khi đó xarelto với hoạt chất là rivaroxaban là một chất chống đông máu đường uống có tác dụng ngăn tình trạng đông máu- biến chứng nguy hiểm do SAR-COv gây ra có thể gây huyết khối ở động mạch (đột quỵ, nhồi máu cơ tim), huyết khối tĩnh mạch (huyết khối tĩnh mạch sâu, thuyên tắc phổi).
***Cả 2 thuốc này chỉ được sử dụng cho các mức độ vừa, nặng, nguy kịch dưới sự tư vấn giám sát nghiêm ngặt của nhân viên y tế vì tác dụng phụ nguy hiểm của nó- loét dạ dày tá tràng đối với corticoid và nguy cơ xuất huyết có thể dẫn đến tử vong khi sử dụng rivaroxaban, việc kết hợp giữa 2 thuốc này còn làm tăng tác dụng phụ nghiêm trọng trên đường tiêu hóa như xuất huyết dạ dày nếu không được giám sát điều chỉnh liều phù hợp.
5. Giữ tinh thần khỏe mạnh lạc quan vì stress ảnh hưởng rất lớn đến việc ức chế hệ thống miễn dịch của cơ thể, khiến tình trạng bệnh diễn tiến nặng lên.
V. KHI NÀO CẦN GỌI CHO NHÂN VIÊN Y TẾ HƯỚNG DẪN XỬ LÝ?
Cần gọi ngay nhân viên y tế khi có một trong các dấu hiệu như Sốt trên 38 độ C, ho, đau họng, tiêu chảy, mất mùi/vị, đau ngực, nặng ngực, cảm giác khó thở (khi không thể hít sâu và nín thở đủ 10 giây), khi nhịp thở > 20 lần/phút để được hướng dẫn xử trí phù hợp.
VI. CÁC DẤU HIỆU CẦN NHẬP VIỆN ĐIỀU TRỊ
Cần gọi ngay tổng đài 115 hoặc số điện thoại của tổ phản ứng nhanh quận, huyện khi có dấu hiệu chuyển nặng như khó thở biểu hiện bằng thở hụt hơi, thở nhanh trên 30 lần/phút, li bì, lừ đừ, tím tái môi, đầu chi, SpO2 < 95% (nếu có dụng cụ đo SpO2 tại nhà) để được cấp cứu kịp thời.
Theo WHO thì 4/5 ca mắc covid 19 có triệu chứng từ nhẹ tới trung bình 95% số ca mắc đang hoặc đã hồi phục
Một nghiên cứu bên Mĩ trên 56000 người nhiễm Covid-19 cho thấy có 81% là nhẹ và trung bình, và 19% là nặng. Theo CDC, đa số những người bị nhẹ & trung bình hồi phục ở nhà mà không cần đặc trị. Vì vậy việc bạn cần làm khi ở nhà là thư giãn, ăn uống sinh hoạt lành mạnh và theo dõi sát sao diễn biến sức khỏe của bản thân hàng ngày theo khuyến cáo đưa ra của sở y tế.
DS. Trần Thị Hoài Vy - GMP
