Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của mạng toàn cầu (Internet), đây là phương thức giúp trẻ người tiếp cận nhanh chóng với thông tin, mạng lưới tri thức cũng được phân bổ rộng rãi tạo mọi điều kiện cho Chúng ta học tập và tiếp thu. Nhưng những cái lợi này lại đi kèm với những tác hại âm thầm lặng lẽ, nhất là với trẻ nhỏ, trẻ nhỏ được tiếp xúc và sử dụng qua nhiều hình thức như ti vi, máy tính, máy tính bảng, điện thoại thông minh (smartphone),... Trong đó, Smartphone là một thiết bị nhỏ gọn có thể đem theo ở bất cứ nơi đâu vô cùng thuận tiện cho sự “không có thời gian”, sự “rảnh tay” của người lớn, Chúng ta sẽ dễ dàng nghe những câu như “được chơi bọn trẻ rất ngoan”, “chương trình học tập thôi mà”,... Cuộc sống vội vã của thời đại, dường như ai cũng bị cuốn theo một điều gì đó của riêng mình, và cũng vì đó, những “điều gì đó” lại vô hình chung làm cái cớ cho người lớn “không có thời gian” truyện trò cùng trẻ nhỏ. Thế giới tiến bộ từng ngày, việc bắt nhịp là việc cần thiết, học tập từ nền tảng mạng là một phương pháp nhanh chóng, nhưng điều gì trên cuộc sống này cũng cần có yếu tố cân bằng, để cân bằng thì cần phải kiểm soát, đặc biệt với trẻ nhỏ, học hỏi chỉ được phát huy khi có người lớn đi kèm, kiểm soát các thói quen, giờ giấc và chọn lọc nội dung giúp trẻ, trường hợp những điều này không thực hiện được thì liệu sẽ như thế nào? Hôm nay, Tôi xin phép nêu ra những tác hại cũng như đề xuất vài phương pháp phù hợp liên quan đến chủ đề này.
TÁC HẠI DỄ NHẬN THẤY
- Ảnh hưởng đến não bộ: Tôi từng xem một chương trình trên Discovery, các nhà nghiên cứu đã đưa ra dữ liệu sau khi thực nghiệm đo điện não của một người xem tivi, xem video giải trí, và thật bất ngờ rằng, nếu xem các đoạn phim mang tính chất giải trí đơn thuần (không phải phim tài liệu hoặc các thể loại phim truyền tải thông điệp) thì sóng não của người đang xem giống hệt với sóng não của một “người thực vật” *, như vậy, tác hại đầu tiên của việc trẻ nhỏ thường xuyên sử dụng SMARTPHONE chính là chất xám trong não kém phát triển do trẻ đơn thuần tiếp nhận hình ảnh hoặc âm thanh không sử dụng ngôn ngữ, không đọc hay viết.
- Ảnh hưởng đến mắt: Việc xem chơi game, xem phim hoạt hình, … trên smartphone thường khiến trẻ tập trung nhìn chằm chằm vào màn hình nhiều giờ liền. Điều này sẽ tạo điều kiện để ánh sáng xanh, bức xạ từ smartphone tác động trực tiếp lên mắt của trẻ, từ đó gây ra các vấn đề về mắt như khô mắt, nhức mắt, cận thị, suy giảm thị lực khi còn trẻ…
Ảnh hưởng đến cân nặng và có nguy cơ béo phì: Việc tập trung vào smartphone khiến trẻ giảm đi các hoạt động khác như tập thể dục thể thao, càng tập trung thì trẻ càng muốn xem và xem tiếp…thành NGHIỆN. Nghiện điện thoại sẽ làm trẻ chỉ muốn ngồi một chỗ dán mắt vào màn hình nhỏ, tình trạng này khiến trẻ có nguy có béo phì và các bệnh lý khác.
- Ảnh hưởng đến tâm lý: Tiếp xúc với smartphone một thời gian dài, sẽ làm trẻ có thói quen tự kỷ, rối loạn lo âu, thiếu tập trung và tự ti ngại giao tiếp với mọi người xung quanh, đồng thời còn ảnh hưởng đến hành vị của trẻ.
- Ảnh hưởng đến khả năng ngôn ngữ: Việc cho trẻ dùng smartphone để giải trí hoặc dụ trẻ trong giờ ăn cũng khiến bé bị phụ thuộc vào thiết bị này và trở nên bị động. Điều này nghĩa là trẻ không còn bị kích thích bởi thế giới xung quanh, không giao tiếp hoặc tìm tòi khám phá nữa. Chính vì không tiếp thu và tương tác với người khác mà hậu quả là nhiều trẻ khi còn nhỏ nói rất tốt nhưng đến tuổi đi học lại bị hạn chế về ngôn ngữ, khả năng diễn đạt kém.
- Ảnh hưởng đến giấc ngủ: Vì smartphone phát ra ánh sáng được gọi là ánh sáng màu xanh gây ức chế sự sản xuất hoocmon melatonin gây ngủ và phá vỡ nhịp sinh học của trẻ.
- Ảnh hưởng đến học tập: Những thú vui có trong smartphone như game, phim ảnh, truyện tranh,... làm trẻ mất tập trung và xao nhãng việc học và là kết quả học tập giảm sút.
CÁC PHƯƠNG PHÁP GIÚP TRẺ “CAI NGHIỆN” SMARTPHONE
Chúng ta thấy rằng có rất nhiều tác hại ảnh hưởng đến trẻ nếu việc sử dụng smartphone không đúng mục đích và quá độ, vì vậy, người lớn hãy giúp trẻ thoát khỏi thế giới ảo để có nhiều cơ hội quan sát cảm nhận thế giới thật xung quanh trẻ, để trẻ có thể phát triển sáng tạo và tạo ra giá trị thực cho tương lai sau này, người lớn giúp bằng cách thực thi các phương pháp sau:
- Giới hạn về thời gian sử dụng của trẻ: Người lớn cần trao đổi với trẻ về thời gian và số lần trẻ có thể sử dụng điện thoại trong ngày, trong tuần. Chẳng hạn như quy định rằng trẻ có thể dùng điện thoại từ 30 đến 45 phút mỗi ngày sau giờ ăn trưa và tránh cho trẻ sử dụng vào trước giờ đi ngủ để hạn chế tình trạng mất ngủ.
- Người lớn cần làm gương cho trẻ: Trẻ nhỏ thường học theo các thói quen của người lớn và nếu như Bạn cũng là một người “nghiện” điện thoại thì tất nhiên Bạn khó có thể cấm trẻ làm đều tương tự. Do đó, đầu tiên bạn cần quản lý tốt thời gian dùng điện thoại của mình, khi sinh hoạt tại nhà cùng trẻ bạn nên tránh bấm điện thoại hoặc ngồi hàng giờ trên máy tính.
- Giải thích cho trẻ hiểu về các tác hại của điện thoại: Trẻ nhỏ từ trên 3 tuổi đã có thể hiểu rõ về những chia sẻ của mọi người xung quanh. Vì thế, người lớn hoàn toàn có thể trò chuyện và nói cho trẻ hiểu về các ảnh hưởng nghiêm trọng của việc sử dụng điện thoại quá nhiều.
- Giúp trẻ tìm kiếm hoạt động giải trí mới: Nhiều trẻ liên tục chơi điện thoại cũng bởi vì trẻ không có cơ hội để tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí lành mạnh. Do đó, người lớn có thể tạo thêm cho trẻ nhiều điều kiện để trẻ được vui chơi, thư giãn ngoài trời hoặc khám phá các trò chơi bổ ích ngay tại nhà như vẽ tranh, ca hát, chơi mô hình, tham gia các hoạt động thể thao,…Lúc này trẻ sẽ dành phần lớn thời gian để vui chơi mà quên đi việc sử dụng điện thoại.
- Trao thưởng cho trẻ: Đối với một đứa trẻ đã có thói quen dùng điện thoại liên tục trước đó thì việc cắt giảm ngay thời gian sử dụng của trẻ là đều không thể, thậm chí trẻ có thể kích động, chống đối dữ dội. Do đó, người lớn cũng nên cân chỉnh thời gian hợp lý và có thể đưa ra phần thưởng khi trẻ có thể hoàn thành tốt mục tiêu đã đề ra.
Tóm lại, sự cân bằng là điều cần hướng đến ở mọi khía cạnh và mọi vấn đề, kể cả việc hoà nhập vào nhịp sống hiện đại. Để có thể giúp trẻ thu thập được các lợi ích tích cực từ xu hướng phát triển của thời đại, tiết kiệm thời gian, công sức và nâng cao sự tiếp cận với tri thức thế giới thì việc quản lý thời gian, kiểm soát phương thức, chọn lọc nội dung cho trẻ là điều bắt buộc người lớn phải quan tâm và thực hiện. Cám ơn Bạn đọc đã đọc hết bài viết, Tôi xin chúc cho tất cả Chúng ta luôn minh triết trong các vấn đề xung quanh mình để luôn có một cuộc sống bình an và hạnh phúc.
Chú thích * Người thực vật là tình trạng sống thực vật bị gây ra bởi nhiều nguyên nhân dẫn đến sự tổn thương về não bộ. Người thực vật vẫn duy trì những hoạt động trong cơ thể như huyết áp, nhịp thở, một số chức năng của não, chức năng tim mạch,…Tuy nhiên, người bệnh không còn khả năng nhận thức
Người viết nội dung: Dược sỹ Đại học Huỳnh Kim Thoa
