- Thời gian gần đây, trước những tình huống thực tế, Tôi không ít lần tiếp xúc với các trường hợp đến và thản nhiên vừa cười vừa nói “Em bị ngộ độc thực phẩm rồi”. Ngộ độc thực phẩm, cụm từ tưởng chừng đơn giản, nhưng lại tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe Cộng đồng. Bạn có biết rằng ngộ độc thực phẩm không chỉ là vấn đề “đau bụng, tiêu chảy” như nhiều người lầm tưởng, mà nặng hơn có thể là biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách, vài lần tôi đối diện với những tình huống “muộn màng” với một bữa ăn vô hại trở thành khởi đầu cho những chuỗi suy sụp sức khỏe. Và điều khiến tôi trăn trở nhất không phải là sự thiếu thuốc can thiệp, thiếu trang thiết bị, mà là sự thiếu nhận thức nghiêm trọng về ngộ độc thực phẩm trong Cộng đồng.
- Trong thực hành lâm sàng, chúng tôi thường gặp không ít bệnh nhân nhập viện trong tình trạng mất nước nặng, rối loạn điện giải, suy đa cơ quan... chỉ vì một bữa ăn “không an toàn”. Nhiều trường hợp đáng tiếc xảy ra ở trẻ nhỏ, người cao tuổi hoặc bệnh nhân suy giảm miễn dịch, những đối tượng đặc biệt dễ tổn thương bởi độc tố vi khuẩn, virus hay kim loại nặng có trong thực phẩm.
- Hầu hết các trường hợp ngộ độc thực phẩm đều có thể phòng ngừa được, nếu Cộng đồng thực sự ý thức được mức độ nguy hiểm của nó. Tuy nhiên, tâm lý chủ quan của người ăn “ăn cho vui, miễn không thấy đau bụng là được” và của người bán “ăn chút ít không vấn đề gì” vẫn còn phổ biến.
- Thực phẩm bẩn, thực phẩm bảo quản kém, ăn uống mất vệ sinh,…những từ khóa này không còn xa lạ. Nhưng dường như sự quen thuộc ấy khiến chúng ta dần trở nên xem nhẹ. Người tiêu dùng dễ dãi với những suất ăn chi phí thấp, những món ngon nhưng không rõ nguồn gốc; còn người kinh doanh thì bất chấp để tối ưu lợi nhuận.
- Tôi từng chứng kiến bệnh nhân nhiễm vi khuẩn Listeria, chỉ vì một khay thức ăn nguội trong tủ lạnh. Một trường hợp khác, một trẻ em tử vong sau khi uống sữa bị nhiễm vi khuẩn E. Coli O157, một chủng gây tổn thương thận cấp tính. Những điều đó không phải “xa xôi” trong sách vở. Chúng là thực tế ở ngay trong bệnh viện được ghi nhận.
- Ngộ độc thực phẩm là vấn đề tưởng nhỏ nhưng hậu quả không nhỏ. Việc “xem thường” ngộ độc thực phẩm không chỉ khiến chúng ta đánh mất sức khỏe, mà còn gây áp lực cho hệ thống y tế.
- Ngộ độc thực phẩm được xem như một thách thức đa ngành, đòi hỏi sự vào cuộc nghiêm túc từ quản lý thị trường, y tế dự phòng, giáo dục sức khỏe cộng đồng và đặc biệt từ chính những người có ảnh hưởng trong ngành Y tế.
- Chúng ta không thể thay đổi điều gì nếu chỉ dựa trên nỗi sợ. Điều cộng đồng cần là kiến thức thật, thông tin thật, trách nhiệm thật. Tôi không viết để chỉ trích ai. Tôi viết để nhắc những người đồng hành cùng tôi, rằng chúng ta phải lên tiếng nhiều hơn, ngộ độc thực phẩm không phải là lỗi cá nhân. - Đây được xem là trách nhiệm của tập thể, đặc biệt là khi chúng ta biết rõ hậu quả nhưng vẫn im lặng. Tôi viết để nhấn mạnh rằng, thật sự cần thay đổi nhận thức từ Cộng đồng: Ngộ độc thực phẩm không phải là chuyện nhỏ. Nó là một vấn đề y tế công cộng. Để hạn chế rủi ro, cộng đồng cần nâng cao nhận thức và thay đổi thói quen:
- Không ăn thực phẩm có nguồn gốc không rõ ràng, đặc biệt là đồ ăn đường phố không được bảo quản đúng cách.
- Tuân thủ nguyên tắc an toàn vệ sinh thực phẩm: Nấu chín kỹ, không dùng thực phẩm quá hạn, bảo quản đúng nhiệt độ, không ngâm, tẩy, xử lý thực phẩm không theo tiêu chuẩn an toàn với thực phẩm.
- Kịp thời đến cơ sở y tế khi có các dấu hiệu nghi ngờ ngộ độc: Đau bụng dữ dội, tiêu chảy nhiều lần, sốt, nôn liên tục...
Cám ơn Bạn đã đọc bài viết, mến chúc Bạn và Gia đình luôn có thật nhiều sức khoẻ và bình an!
Người viết nội dung: Dược sỹ Đại học Huỳnh Kim Thoa
